| Novembar 2013
Jovanka Broz među Valjevcima
Branko Vićentijević
Uz zvanične posete Valjevu, Titova udovica je bila na svadbi Jovana Mitrovića Finca, a posećivala je i ratne drugove Boru Jevtića Ćajca iz Valjeva i Svetu Antonijevića iz Stublenice, kod Uba
Nedavno preminula Titova udovica Jovanka Broz (1924-2013) boravila je više puta u Valjevskom kraju u pratnji svog supruga, doživotnog jugoslovenskog predsednika, ali i u nekolikim privatnim posetama svojim saborcima iz Šeste ličke divizije, koja je 1944. učestvovala u borbama za oslobođenje Valjeva u Drugom svetskom ratu.
U Krušiku, maj 1967.
Potpisnik ovih redova seća se da je kao mlad novinar, u junu 1976. godine, za Radio Valjevo izveštavao sa Titovog dočeka na Železničkoj stanici, gde je “plavim vozom” stigao iz Užica. Hor OŠ “Milovan Glišić”, kojim je dirigovala Olivera Đurđević, majka Milana i Vladana iz sada kultnih “Nevernih beba”, Tita i Jovaku dočekao je sa “Druže Tito, bela lica, dobro doš‘o iz Užica”. Jovanka je Brozu tada rekla: “Nađoše te, Valjevci” aludirajući na činjenicu da je poznata pesma zapravo glasila “Druže Tito, bela lica, kad ćeš doći do Užica”.
Pred Jovankinu smrt, 20. oktobra, Žarko Jokanović je objavio njen životopis. U Jokanovićevoj knjizi "Jovanka Broz - Moj zivot, moja istina", na 34. strani, piše: "Posle desanta /na Drvar/ i evakuacije dela naših ranjenika u Italiju, krenula sam u sastavu Vrhovnog štaba za Srbiju. Učestvovala sam u borbama na Zlatiboru, a nakon toga sam u Valjevu preuzela jednu bolnicu. Preko Valjeva sam stigla do Beograda. Kad je oslobođen Beograd, ja sam tu opet dobila da rukovodim jednom bolnicom, a kasnije sam bila upućena i na Sremski front. Nakon toga bila sam prekomandovana u Generalštab".
U danima posle njene smrti, na TV B92, u filmu o Jovanki rečeno je da je početkom, ili u proleće 1945, bila u partizanskoj bolnici u Lazarevcu, kao njen rukovodilac.
Ova dva citata na određeni način potkrepljuje tvrdnje pojedinih Valjevaca da je Jovanka Broz “izvesno vreme radila u Valjevskoj bolnici” za šta, ipak, nema “tvrdih” dokaza.
Znano je, bar nama iz Zlokućana, da je Jovanka posećivala svog ratnog druga Borivoja Jevtića – Boru Ćajca (1929-1999), koji se Šestoj ličkoj pridružio posle borbi za oslobađanje Valjeva 1944, a sa njom se upoznao u bolnici posle ranjavanja u borbama na Sremskom frontu.
Na Gradskom trgu, 27. jun 1987.
Jevtićev sin Zoran svedoči da je Jovanka Broz u kući Jevtića bila dva puta – 1983. je došla sa “čika Svetom iz okoline Uba” i 1987. “posle svadbe kod malog Finca”.
“Mali Finac” je Jovan Mitrović (1958), sin Ljubomira Mitrovića Finca i Olge, iz Karađorđeve 6. Prema podacima iz Matične knjige venčanih, mlađi Mitrović se, 27. juna 1987, u SO Valjevo venčao sa Jasminom Kostić (1960) iz Kraljeva, od oca Milića i majke Daroslave. Venčali su ih matičarka Milenija Budimirović i opštinski odbornik (možda je to tada bio delegat) Dimitrije Diša Popović, prosvetni radnik, a kumovi su bili Dragan Matić i Mirjana Šljivić.
Ipak, ostaje pomalo nejasno da li je Jasmina “unuka jedne od Jovankinih sestara”, kako se tada pričalo, ili je potomak njenih prijatelja Simića iz Kraljeva o čemu je minulih oktobarskih dana za Tanjug svedočila Dara Simić, penzionisana daktilografkinja Okružnog suda, Jovankina prijateljica “na pragu 80-te godine života”. Dara je, naime, rekla kako je “Jovanka bila na svadbi njene kćerke Jasmine, babinama unučeta, ali i kad joj umro muž 1982. godine”.
CC
Venčanje je, razumljivo, izazvalo veliku pažnju Valjevaca, koji su se zatekli pred zgradom Skupštine opštine, ali i zaposlenih u Opštinskoj upravi, čega se prisetila i Nada Todorović (rođ. Aksentijević), godinama sekretarica predsednika Valjevske opštine. “Joka je bila obična, ali gorda Ličanka”, priseća se Nada “Kekavčeva” (nadimak nosi po ocu Mići Aksentijeviću Kekavcu, šusteru, koji je imao radnju u dvorištu kuće u Sinđelićevoj, prvoj posle skretnja iz Ulice doktora Pantića).
Svadbeni ručak Mitrovići su upriličili u kafani na Debelom brdu, pevala je Dragica Nestorović-Popović. Pri povratku u Beograd, Jovanka je u Valjevu svratila kod Bore Jevtića Ćajca. Naravno, u “mercedesu” sa “malim brojevima na tablicama” uz neizbežnu pratnju.
Koliko nam je znano, Mitrovići imaju troje dece – Ljubomira, Jovanu i Luku i žive u Kanadi. “Mali Finac” je ranije bio moreplovac, a u Valjevu se nije pojavljivao “bar desetak godina”. Prema svedočenju Mire Šišović, koja živi u Karađorđevoj 8, “Jova je pred NATO bombardovanje 1999. bio gotovo rešen da se vrati u Valjevo, a onda se sve promenilo”. Njoj se čini da je Jovanka Broz u Valjevo dolazila i posle rođenja prvog deteta Jasmine i Jove.
Fotografiju sa njihovog venčanja, koja je snimljena gotovo krijući, kako kaže Milenija Budimirović, dobili smo od porodice Diše Popovića, koji je Jovanku zamolio “za slikanje”.
CC
Ko je “čika Sveta” iz okoline Uba? Uz pomoć matičarke u Mesnoj kancelariji u Radljevu, kao i naše koleginice Dragane Nedeljković sa Uba, koja živi u Stublenici, lako smo došli do Mike Antonijevića (1974), unuka Svetinog, koji nam je potvrdio da je “deda, u dva navrata, bio u partizanima”, te da je Jovanka Broz kod njih u Stublenici bila 2. maja 1981. i 21. avgusta 1983. godine. Tada, u avgustu 1983, načinjene su i fotografije koje donosimo.
U čelu sofre, uz Jovanku, sede Sveta (1914-1993) i supruga mu Desanka (desno od gošće). Na grupnoj fotografiji su Antonijevići sa rodbinom, komšijama i Leontijevićima (Anđelija i Milovan sede levo od Jovanke na fotografiji načinjenoj tokom ručka u Stublenici).
